Werking

Er valt zoveel te vertellen over de werking van helofytenfilters...

Iets over de werking van helofytenfilters

Eerst over het plaatje hierboven: Als je nóg dieper in wilt gaan op de materie kun je het steeds verder verfijnen. Dr. Nathalie Fonder (België) en Dr. Tom Headley (Australië) werkten het uit tot een heel mooi schema waarin de wijze van doorstroming, de mate van waterverzadiging en de soort beplanting bepalend zijn. Ook omdat ECOFYT best wel betrokken was bij de discussie eromheen, vinden we het leuk om het schema op onze site te delen. En als je dit plaatje bestudeert, zie je dat er zomaar 17 verschillende types zijn. Aan ons de taak om, per project, de beste keuze te maken.

De werking van het helofytenfilter berust met name op de activiteiten van bacteriën in de bodem. Vooral rond de rietwortels ontwikkelen zich na korte tijd grote concentraties bacteriën die de afvalstoffen in het water zeer efficiënt afbreken. De bacteriegroei rond de wortels wordt bevorderd door de rietplanten zelf, die als een soort ‘snorkels’ zuurstof uit de lucht opnemen en naar de wortels transporteren.

Wat verder van de wortels af is de bodem zuurstofarm (anaeroob) en daar bevinden zich weer andere bacteriën, die geen of minder zuurstof nodig hebben.

Het is juist deze unieke combinatie van verschillende bacteriesoorten in een rietfilter die zorgen voor het grote zuiverende vermogen.

Daarnaast zorgen de planten er ook voor dat het systeem niet dichtslibt, door de continuïteit van groei en afsterven van de wortels.

Het is natuurlijk ook zo dat de planten moeten leven van het fosfaat en stikstof in het afvalwater, maar een deel daarvan komt ook weer vrij: als de bovengrondse delen van de planten afsterven in de winter.

De belangrijkste reden voor de efficiëntie van helofytenfilters blijft daarom vanwege de bacteriële activiteiten.



Stikstof en fosfaat

Helofytenfilters zijn, van alle kleine systemen, het beste in staat om fosfaten en stikstof uit het afvalwater te verwijderen.

Complexe stikstofverbindingen als eiwitten, maar ook ammonium worden afgebroken en voor een deel omgezet in nitraten en N2, de (onschadelijke) stikstof in onze atmosfeer.

Fosfaten worden in het filter gebonden. Omdat deze stof vastgelegd wordt in het systeem, hebben we te maken met een eindig proces; op den duur zal het filter verzadigd zijn en niet meer fosfaat kunnen opnemen. In onze berekeningen gaan we doorgaans uit van een opslagcapaciteit voor zo’n 25 jaar. Na deze periode kan, indien nodig, de toplaag van het systeem vernieuwd worden door de grond te vervangen. De met fosfaat verzadigde grond is goed als meststof te gebruiken.

Het gaat dus, bij het benoemen van de levensduur van een helofytenfilter, met name om de stoffen die worden gebonden, vastgelegd in het zuiveringssysteem zelf.

De meeste van de overige processen zijn omzettingsprocessen door de eerder genoemde bacteriën. Die gaan gewoon door, ook na die 25 jaar.

Samengevat:

• Het zijn dus de bacteriën in de grond die het eigenlijke zuiverende werk verrichten.
• De rietplanten dienen met name voor de zuurstofaanvoer.
• Ook verdienen zij de eer voor de enorme aantallen bacteriën in de bodem.
• Daarnaast zorgen de wortels van het riet ervoor dat de bodem niet verstopt raakt.
• Bacteriën zetten complexe stikstofverbindingen om in nitraat en zelfs tot N2, het onschadelijke luchtstikstof.
• Toeslagstoffen als kalk en ijzer binden het fosfaat.
• In beperkte mate nemen de rietplanten ook fosfaten en stikstof op voor hun groei.